Volgende week zal in Nederland voor het eerst de Sarco-capsule gebruikt worden — een zelfdodingspod die in de media al snel de bijnaam “de Tesla van euthanasie” kreeg. Sinds zijn presentatie op het Venice Design Festival in 2019 heeft dit 3D-geprinte apparaat wereldwijd heftige discussies op gang gebracht over grenzen, ethiek én de toekomst van vrijwillige levensbeëindiging.
Hoe werkt de Sarco-capsule?
De werking van de Sarco is op zijn minst futuristisch te noemen. een persoon stapt zelf de capsule in, die vervolgens wordt gevuld met stikstof. Het zuurstofniveau daalt razendsnel, waardoor het bewustzijn binnen één minuut verdwijnt. Volgens de makers volgt daarna “een vredige, misschien zelfs euforische dood” binnen 10 minuten.
Waarom bestaat dit apparaat eigenlijk?
De Sarco werd ontwikkeld door Exit International, een activistische organisatie die streeft naar een zo autonoom mogelijke zelfdoding. In tegenstelling tot traditionele euthanasie is er bij deze pod nauwelijks afhankelijkheid van artsen of gespecialiseerde hulpinstanties. Voorstanders zien hierin een grote stap richting persoonlijke regie, terwijl tegenstanders waarschuwen voor normalisering van zelfdoding.
- Volledige controle: De gebruiker kan de procedure activeren via een knop, oogbeweging, stemcommando of zelfs een simpele blik.
- Flexibel in gebruik: De Sarco kan buiten, in een bos bij de Veluwe – of gewoon op het terrein van een kliniek geplaatst worden.
- Privacy voorop: Er is een optie voor een transparant raam. Zo kan men tijdens het proces naar buiten kijken, wat voor sommigen waardevol blijkt.
Wetgeving en ethisch debat in Nederland
Assisterende zelfdoding is legaal in Nederland, maar alleen onder strikte voorwaarden. Bij plaatsing en gebruik van de Sarco-capsule liggen de regels anders dan in Zwitserland — waar onder Artikel 115 het faciliteren van suïcide om “egoïstische” redenen strafbaar is. Nederlandse juristen hebben nog flinke hoofdbrekens over hoe deze capsule in onze wet past. Het OM liet alvast weten: “Onvoldoende duidelijkheid over besturing en veiligheid kan juridische risico’s opleveren.”
Hoe werkt het praktisch?
Voordat de capsule geactiveerd wordt, moet de persoon duidelijk zijn naam noemen, de locatie bevestigen en instemmen met het verloop van het proces. Mensen met zware fysieke beperkingen kunnen de procedure met oogbeweging starten. Alle stappen worden op video vastgelegd. Deze beelden gaan rechtstreeks naar de lijkschouwer — een uniek protocol voor Nederland.
Veiligheid en materiaal
De Sarco – een afkorting van ‘sarcophagus’ – fungeert als capsule én als biologisch afbreekbare kist. Ontwerper Philip Nitschke, de 76-jarige oprichter van Exit International, ligt onder vuur vanwege beschuldigingen dat hij “het einde van een mensenleven glamoureus maakt.” Kritische rapporten, onder andere van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), waarschuwen dat een technisch defect juist een pijnlijk overlijden kan veroorzaken — een scenario dat tot stevige discussies leidt binnen Nederlandse artsen- en ethici-kringen.
Toekomst: hulpmiddel of gevaarlijke grens?
In 2025 staat Nederland opnieuw in het hart van een ethisch dilemma. Kan techniek de drempel tot zelfbeschikking verkleinen zonder nieuwe risico’s te introduceren? In Utrecht spreken zorgverleners openlijk hun zorgen uit over mogelijke copycats. Tegelijk proberen sommigen het gesprek over autonomie en waardigheid breder te trekken. Wat vaststaat: de Sarco-capsule zorgt voor méér nuance in het aloude debat rond voltooid leven en euthanasie.
Sommige lezers zullen hier misschien van schrikken, anderen mogelijk hoop putten uit deze ontwikkeling. Wat we hier zien? De toekomst van afscheid nemen krijgt – óók in Nederland – een ander gezicht.
Voelt u zich onveilig, of wilt u met iemand praten? Bel dan 113 Zelfmoordpreventie gratis op 0800-0113 of kijk op 113.nl.
