Indonesië, bekend om zijn indrukwekkende kustlijn en rijke zeeleven, komt anno 2025 met een primeur waar menigeen in Rotterdam de wenkbrauwen bij optrekt: vismelk. Dit bijzondere drankje is nu in de running als een alternatief voor koemelk, vooral door het nijpende tekort aan runderen in het land — wat je in Nederland amper voor kunt stellen.
Van verse ponyvis tot melkglas
In Indramayu, een stad die je misschien kent van zijn vismarkten, zorgen vissers dagelijks voor een flinke aanvoer van ponyvis. De vracht wordt direct naar de fabriek gebracht — daar wordt de vis zorgvuldig gefileerd en verwerkt tot een helderwit, eiwitrijk poeder. Vismelk dus, maar dan als basis. eigenlijk is het poeder pas het begin: in een tweede fabriek transformeert men het met wat water en smaakjes tot een drankje waar zelfs kinderen hun neus niet voor ophalen.
- Aardbei – favoriet onder jonge Indonesiërs
- Chocoladesmaak – voor de zoetekauwen
Mafatihul Khoiri, de goedlachse manager van Berikan Protein Initiative, bevestigt: “Het smaakt gewoon naar melk, tenminste, zo ervaar ik het.” Een bijna nuchter oordeel. Handig: alleen water toevoegen en je bent klaar — een beetje als onze Chocomel poeder in het verleden, maar dan net anders.
Waarom vismelk?
Wat opvalt aan het project rond vismelk, is de economische en maatschappelijke laag. Indonesië fungeert als broedplaats voor innovatie door het rundertekort, waar wij in Europa vooral koeien zien grazen achter een dijk. De hoop is dat vismelk een industrie van $4,5 miljard kan worden en meer dan 200.000 banen creëert — best indrukwekkend.
Grappig is dat vis-eiwit niet nieuw is; Amerikanen smeren viscollageen op hun gezicht als anti-rimpel crème. In de EU stelde men recent strenge regels op rond geurverwijdering bij zalmproteïne. De wereldwijde zoektocht naar alternatieven klinkt hier duidelijk door.
En de smaak?
Natuurlijk vroegen we ons af, smaakt zoiets niet naar… nou ja, vis? Verrassend positief: de meeste kinderen en volwassenen geven aan dat de vismelk gewoon als normale melk smaakt. De 23-jarige Rosaedah noemt het zelfs “heerlijk!”, na drie keer proberen. Dat verwacht je niet snel.
Niet iedereen enthousiast
Zoals bij elke innovatie zijn er voor- en tegenstanders. Sommige voedingsdeskundigen maken zich zorgen om het ultra-bewerken van het product — vooral vanwege toegevoegde suikers of zoetstoffen. Lokale media in Jakarta noemen vismelk eerder een politiek statement dan een echte oplossing voor voedingstekorten. Zo gaat dat vaker bij prikkelende ideeën.
Zelfs de Indonesische minister van Volksgezondheid, Budi Gunadi Sadikin, blijft kritisch. Volgens hem zijn er legio alternatieven: zelf meer koeien houden, melk importeren uit Australië, misschien zelfs een Australisch zuivelbedrijf kopen. “Er zijn veel, heel veel opties voordat je bij vismelk uitkomt.”
Wat kunnen we hiervan leren in Nederland?
Het experiment met vismelk laat zien hoe inventief landen kunnen zijn als grondstoffen schaars zijn. Nederland is fan van innovatie, maar dat vismelk een uurtje rijden van Amsterdam ooit in de schappen ligt? Voorlopig nog niet. Toch een mooi voorbeeld van regionale vindingrijkheid — en zeg nooit nooit.
