Moet u zich voorstellen: u vindt een oud boek tussen zolderspullen — een vergeelde hardcover die herinneringen oproept aan tijden van leerplicht, jeugdig idealisme en misschien wat uitstelgedrag. Precies dat overkwam iemand in het Verenigd Koninkrijk, toen een lang vergeten exemplaar van George Orwells De weg naar Wigan Pier na 50 jaar weer terugkwam bij de Hull Central Library.
Een halve eeuw te laat — maar géén boete
Het boek hoorde al in 1974 teruggebracht te worden, toen Ajax nog landskampioen werd vóór de komst van Ruud Gullit. De eigenaar stond voor een verrassing: geen torenhoge boete. Sinds de coronapandemie heeft Hull besloten alle openstaande boetes te laten vallen — dat is dus één stress minder voor vergeetachtige lezers.
Strenge waarschuwingen — maar warme ontvangst
Volgens Katie Holdstock, programmamanager van de bibliotheek, stonden er vroeger strenge waarschuwingen in de boeken gestempeld: wees op tijd terug, anders volgt sanctie. Tegenwoordig willen ze juist drempels wegnemen, zodat iedereen durft binnen te stappen, zelfs met een boek dat decennialang bij de koffiekan lag.
De staat van het boek? Eerlijk gezegd bizar slecht
De eerlijkheid gebiedt te zeggen — volgens Holdstock stonk het boek “ongekend muf”. Zo muf dat zelfs de meest cynische bibliothecaris even zijn wenkbrauwen optrok. “Zo’n geur ruik ik alleen in de archiefruimtes, niet op de gewone planken,” vertelde Holdstock aan BBC. Het boek is dus direct naar de niet-publieke opslag verhuisd.
Waarom is De weg naar Wigan Pier zo belangrijk?
Orwells meesterwerk verscheen in 1937 en bestaat uit twee delen. Ten eerste beschrijft hij het harde leven van arbeiders in Noord-Engeland — nog vóór de Tweede Wereldoorlog toesloeg. Daarna volgt zijn scherpe reflectie op zijn eigen leven, privilege en hoe klassenongelijkheid zijn ideeën over politiek vormden.
Nederlanders: U bent niet de enige met een uit de hand gelopen uitleentermijn
Het schrappen van boetes is trouwens geen zeldzaamheid, ook niet bij de OBA of bibliotheken in Utrecht en Groningen. Regelmatig duikt hier of in het buitenland een boek op dat 30, 80 of zelfs 100 jaar te laat terugkeert — meestal zonder financiële gevolgen.
- Een Coloradoan leverde het boek Psychedelics pas 37 jaar te laat terug, met een gevat briefje: “Het was een lang, vreemd avontuur.”
- In Boulder werd een boek teruggebracht dat meer dan een eeuw (!) geleden was geleend — had het dagtarief nog gegolden, zou de boete met inflatie kunnen oplopen tot €13.000.
- Bij de bibliotheek in Westchester County, VS, kwam een stiefzoon speciaal uit Virginia opdraven om een boek na 90 jaar alsnog te retourneren — zijn ‘boete’? Een symbolische €4,50.
Wat leert deze bijzondere inlevering ons?
Laat oude boeken geen sta-in-de-weg zijn: breng ze gerust terug — zonder angst voor boze blikken. De meeste Nederlandse bibliotheken werken inmiddels met coulance. Wie weet duikt uw favoriet straks weer op in het systeem — al is het dan met een vrolijke koffievlek.
Kortom: hou het luchtig, wees niet bang voor een vergeten boek en wie weet, wordt uw verhaal net zo legendarisch als deze late terugbrenger uit Hull. Ergens in het magazijn ruikt het nu nét iets sterker naar avonturen uit een lang verleden.
