De gitzwarte satire van “Dr. Strangelove” uit 1964 lijkt in 2025 griezelig dichtbij te komen. Meer dan 100 medische vakbladen trekken tegelijk aan de bel over het escalerende gevaar van een allesverwoestende kernoorlog. Helaas geen sciencefiction — het risico groeit écht.
De waarschuwing: staten als Rusland bouwen steeds verder aan hun nucleaire arsenaal. Het collectief van wetenschappers is er glashelder over: “Het potentiële risico op een allesvernietigende kernoorlog is groter dan ooit en groeit nog steeds.” Dit zijn niet zomaar onheilspellende woorden — deze conclusie is gebaseerd op harde cijfers, historische ontwikkelingen en de recente geopolitieke spanningen.
De gevolgen van een kernoorlog: cijfers om stil van te worden
- Een grootschalige kernoorlog tussen de Verenigde Staten en Rusland zou op korte termijn tot 200 miljoen doden kunnen leiden
- De daaruit volgende ‘nucleaire winter’ kan het leven van wel 5 à 6 miljard mensen bedreigen
- Zelfs een ‘beperkte’ kernoorlog met ongeveer 250 van de aanwezige 13.000 kernwapens, kan direct tot 120 miljoen doden zorgen
- Klimaatverstoringen als gevolg kunnen tot een kernhongersnood leiden, waarbij 2 miljard mensen in levensgevaar komen
Doomsday Clock: Nog maar 90 seconden voor twaalf
In januari stelde het Bulletin of the Atomic Scientists de inmiddels beruchte Doomsday Clock bij naar 90 seconden voor middernacht. Zo dicht bij wereldramp stond-ie nog nooit. Ook VN-secretaris-generaal António Guterres was vorig jaar stellig: we bevinden ons in een “kerngevaarlijke tijd, ongekend sinds de hoogtijdagen van de Koude Oorlog.”
Medische tijdschriften vinden dat ze nu opnieuw hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Het gaat om een publieke gezondheidscrisis van het hoogste niveau — wereldwijd. Oplossingen? De wortel aanpakken: kernwapens afschaffen, wereldwijd en zonder uitzondering.
Medische wereld grijpt in: lessen uit de jaren ’80
De kracht van de medische gemeenschap is eerder bewezen. In de jaren ’80 hielpen artsen, onder leiding van de Nobelprijswinnende International Physicians for the Prevention of Nuclear War, om de wapenwedloop van de Koude Oorlog te doorbreken. Door beleidsmakers én burgers duidelijk te maken wat de medische gevolgen van een kernoorlog zijn — dat werkt.
Hun oproep vandaag is kraakhelder: “Zolang kernwapens bestaan, loopt de mensheid gevaar. Alleen eliminatie van deze wapens kan voorkomen dat ze óns elimineren.”
Oorlog in Oekraïne: escalatie dreigt
Volgens het Bulletin of the Atomic Scientists ligt de grootste dreiging bij het voortdurende conflict tussen Rusland en Oekraïne. Vooral de recente, bedekte dreigementen van Rusland — het inzetten van kernwapens — brengen het risico op een allesvernietigende escalatie dichterbij, of dat nu met opzet, door een vergissing of miscommunicatie gebeurt.
Deze dreigingen zijn inmiddels concreter dan ooit. Ooit van ‘Belarus’ als buurland gehoord? Rusland heeft nu zelfs korteafstandskernwapens in Wit-Rusland gestationeerd. Of die actie werkelijk heeft plaatsgevonden, is nog niet bevestigd door de NAVO — maar de onrust onder experts is tastbaar.
Wat nu? Praktische tips en hoopvolle inzichten
- Steun burgerinitiatieven als PAX of het Rode Kruis, die actief pleiten voor nucleaire ontwapening
- Praat over de risico’s met vrienden, collega’s, of zelfs lokale politici; bewustwording begint dicht bij huis
- Volg het nieuws via betrouwbare bronnen als NOS of NRC — filter de ruis
- Denk na over je eigen veerkracht: een beetje voorbereid zijn, ook geestelijk, kan nooit kwaad in deze tijd
Uiteindelijk draait het om dit: nucleaire dreiging is geen ver-van-mijn-bed-show voor de Randstad of Groningen — het raakt iedereen. De medische wereld drukt ons opnieuw met de neus op de feiten. Met kennis, actie en kritische vragen kunnen we samen het tij keren. Niemand wil immers worden gewekt door een doemklok die écht slaat.
