misschien gelooft u het niet meteen, maar verspreid over de wereld liggen plekken die wetenschappers, historici en avontuurlijke reizigers zien als rechtstreekse ingangen tot het onderaardse. Van een giftige hellekuil in IJsland tot een onderwatergrot vol oeroude offers – deze locaties voeden al eeuwen onze fascinatie voor het onbekende.
Of u nu geïnteresseerd bent in folklore, archeologie of extreme reiservaringen: deze vijf poorten naar “het vagevuur en daarbuiten” in 2025 bieden alles voor wie durft. We nemen u mee langs legenden, wetenschap én – als u het aandurft – tips om ze zelf te bezoeken.
Gehenna – De Vallei van Hinnom, Jeruzalem
Nog altijd hangt er een donker aura over Gehenna, vlak buiten de oude stadsmuren van Jeruzalem. De naam stamt van het Hebreeuwse ‘Ge Hinnom’ — in het Nieuwe Testament vertaald als “hel”. Hier offerden de oude Israëlieten ooit kinderen aan de god Moloch door ze te verbranden, wat leidde tot het beeld van ‘hellevuur’ in de joods-christelijke traditie.
Volgens geleerden was juist het gebrek aan een waardige begrafenis – de lijken belandden op de vuilnisbelt van de stad – de ultieme straf. “Jezus gebruikte deze plek als afschrikwekkend voorbeeld: wie werd buitengesloten, kwam terecht in ‘de meest ontheiligde stortplaats’ op aarde”, stelt de bekende nieuwtestamenticus Bart Ehrman.
Bij het vertalen van de Bijbel naar andere talen werd Gehenna een synoniem voor ‘hel’. Vraagt u zich ooit af hoe dicht de hel bij de werkelijkheid kwam — dan is dit uw plek.
Hierapolis – Pluto’s Poort in Turkije
Van mythes naar harde wetenschap: in het huidige Turkije ligt Hierapolis, een oude Griekse stad waar zich volgens bronnen een doorgang naar het dodenrijk bevindt. De ‘Pluto’s Poort’ (Ploutonion) leidde tot een grot, bedekt met mysterieuze dampen.
Priesters brachten offers door dieren de grot in te leiden. Volgens de Griekse schrijver Strabo, zo’n 2000 jaar geleden: “De plek is gevuld met dikke, donkere nevel. Dieren die naar binnen gaan, vallen ter plekke dood neer.” Zelfs stieren overleefden het niet — en af en toe bezweek er een priester.
Dit leek altijd een sterk verhaal, tot archeologen in 2013 echt een poort ontdekten: dampen van onderliggende warmwaterbronnen bleken dodelijk door hun hoge gehalte aan koolstofdioxide. Nog steeds sterven vogels die te dichtbij komen — het is letterlijk een poort des doods die u vandaag nog kunt bezoeken.
Hekla – De IJskoude Hel van IJsland
De Hekla vulkaan, midden in het ruige IJslandse landschap, heeft een magische aantrekkingskracht. In de middeleeuwen werden er talloze verhalen verteld: Hekla — wat ‘korte mantel’ betekent — werd gezien als één van dé ingangen tot het hiernamaals. Geen wonder, met die eeuwige wolken die het topje als een spookmantel omhullen.
Na de verwoestende uitbarsting van 1104 (even krachtig als die van Mount St. Helens in 1980) was de reputatie definitief gevestigd. De IJslandse sagas zijn vol verwijzingen naar deze ‘gang naar het hellevuur’. Duitse geleerden uit de 16e eeuw stelden zelfs dat de hel te vinden was in de ‘bodemloze afgrond van Hekla’ — duisterder nog dan de beruchte Etna in Sicilië.
Actun Tunichil Muknal – De Mayagrot van het Ongezien
Voor wie denkt dat ‘de hel’ alleen een Europese uitvinding is: in het regenwoud van Belize wacht de Actun Tunichil Muknal, letterlijk ‘Grot van de Stenen Grafkist’. Dieper dan drie kilometer kronkelt hij de aarde in, langs ondergrondse rivieren en kamers vol archeologische vondsten.
Sommige slachtoffers — kinderen van slechts vier — zijn nog altijd zichtbaar, deels versteend door de eeuwen heen. Deze plek was volgens de oude Maya’s een toegang tot Xibalba: een soort metaalse hel met bloedstromen en schorpioenen, waar gevaar op elke hoek loert.
Mensenoffers waren in de vroegste periodes zeldzaam, volgens onderzoeker Holley Moyes, maar tijdens hevige droogteperioden rond de 10e eeuw nam de angst toe. Door offers hoopte men de goden gunstig te stemmen en regen af te dwingen. Bezoek nu met respect — en een gids, want verdwalen is hier echt geen grap.
St. Patrick’s Purgatory – Station Island, Ierland
In het noordwesten van Ierland, op Station Island in Lough Derg, waant u zich nog steeds aan de rand van het bekende. Volgens een Latijnse tekst uit ca. 1184 wees Christus zelf deze grot aan bij St. Patrick. Zo kon hij de ‘eigenwijze Ieren’ laten zien wat hen te wachten stond als ze het geloof negeerden.
Verslagen spreken van een bescheiden grot, gevuld met rook die spirituele visioenen veroorzaakte — een soort vroege retraite met hoog risico. Het verhaal verankerde het idee van het vagevuur als échte, tastbare plek. Elk jaar ondernemen duizenden mensen nog steeds pelgrimstochten naar deze roemruchte plek tussen aarde en hiernamaals.
Zelf aan de poorten van de hel staan?
- Gehenna: Wandel door het dal buiten Jeruzalem mét gids, vooral bij warm weer.
- Hierapolis: Toegankelijk in de regio Denizli, Turkije. Let goed op waarschuwingsborden vanwege gevaarlijke dampen.
- Hekla: Alleen ervaren hikers met uitrusting — en het weer kan in minuten omslaan.
- Actun Tunichil Muknal: Boek een officiële gids in San Ignacio. Fotograferen is verboden, maar de ervaring vergeet u nooit.
- Station Island: Inschrijven voor de officiële pelgrimage. De sfeer is sereen én een beetje gespannen.
Of u deze plekken nu ziet als poorten naar de hel, of simpelweg als unieke reisbestemmingen: ze herinneren eraan hoeveel legendes en mysteries onze aarde nog heeft. Welke poort zou u durven betreden?
