Bent u liefhebber van een heldere sterrenhemel boven Rotterdam of Groningen? Dan is dit het signaal om Saturnus’ ringen nog één keer bewonderend te bekijken: ze verdwijnen namelijk tijdelijk uit beeld in 2025.
Volgens NASA gaat het niet om een kosmisch drama, maar een optisch fenomeen. De beroemde “hoelahoepringen” van Saturnus zullen vanaf maart volgend jaar nauwelijks zichtbaar zijn vanuit Nederland — alsof ze ineens oplossen in het donker.
Een kosmische verdwijntruc
De oorzaak? Saturnus staat, dankzij haar stand in haar baan, in maart 2025 precies ‘zijkant’ naar de aarde gedraaid. De ringen liggen dan in zo’n dun vlak, dat wij ze vanaf hier amper kunnen zien. Zelfs al zijn ze enorm — van 70.000 tot 140.000 kilometer wijd, grofweg 30 keer Nederland langs!
Het canvas begreep ik pas echt toen ik las: op hun dunste punt zijn die ringen maar zo’n 100 meter dik. Dat stelt weinig voor, gezien de afstand tussen Saturnus en ons: 1,2 miljard kilometer. Stel u een A4’tje voor aan de overkant van De Kuip — dan zit u in de buurt.
Deze verdwijntruc keert steeds terug
Saturnus laat deze show niet voor het eerst zien. Gemiddeld elke 14 jaar komt de planeet zo te staan dat haar ringen “verdwijnen.” In 2032 zijn ze weer volledig te zien — als de kanteling 27 graden bereikt. Oktober 2038 volgt het volgende trucje alweer. Daarna zelfs twee keer vlot achter elkaar: op 1 april en 9 juli 2039.
Voor liefhebbers van sterrenkijken is dat best bijzonder. Het komt zelden voor dat zo’n kosmisch spektakel zich binnen één mensenleven herhaalt.
Wat zijn Saturnus’ ringen eigenlijk?
Saturnus heeft zeven hoofdingen, opgebouwd uit ijsgesteente, gruis en stof. Volgens astronomen komen die restanten van kometen, asteroïden of zelfs manen die door Saturnus’ zwaartekracht zijn vernield.
Telkens als ik een telescoop pak (de mijne komt van de Haagse sterrenwacht), verbaas ik me: zelfs met een simpele kijker kun je soms een streepje ring zien — al blijft het een uitdaging onder de Nederlandse bewolking.
Voor altijd verdwenen?
Hier wordt het even spannend. Wetenschappers denken dat Saturnus’ ringen uiteindelijk echt zullen verdwijnen. Naar schatting raken ze in 300 miljoen jaar volledig opgelost door de zwaartekracht van de planeet zelf. In mensenjaren? Onvoorstelbaar snel in het universum.
Dus: kijk omhoog, grijp je kans
- Saturnus staat dit najaar nog prachtig aan de hemel, vaak zichtbaar na zonsondergang in het zuiden. Pak een verrekijker of loop langs bij sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht.
- Volg lokale sterrenclubs zoals Sterrenwacht Tivoli — ze organiseren vaak kijkavonden als dit soort verschijnselen plaatsvinden.
- Bewaar dit artikel of deel het met een vriend: in 2039 kijk je misschien samen nog een keer omhoog.
Saturnus laat ons zien hoe betrekkelijk alles is, zelfs in de kosmos. Nu nog genieten — want straks ziet niemand hier die ringen voor een paar jaar.
