De zonsverduistering waar half Nederland al maanden over praat, krijgt mogelijk nog een extra showelement. Op maandag 8 april 2025, als het licht lijkt uit te gaan midden op de dag, zijn er aanwijzingen dat enorme zonnevlammen en uitbarstingen voor een wow-moment zorgen – letterlijk boven je hoofd.
Waarom deze editie zo bijzonder is? Volgens de solarfysicus Ryan French van het National Solar Observatory in Boulder, Colorado, kunnen verschillende massale explosies op de zon – zogenaamde coronale massa-ejecties, oftewel CME’s – zichtbaar zijn terwijl de maan langzaam voor de zon schuift. In Nederland liggen we misschien buiten het pad van totaliteit, maar zelfs dan kan de lucht vreemd oplichten dankzij deze kosmische vuurwerkshow.
Wat kun je eigenlijk zien tijdens deze verduistering?
French vertelt: als we geluk hebben, ontstaat een spiraalvormige gloed hoog boven het oppervlak van de zon. Door de verduistering is de zon enigszins ‘gedimd’ en vallen details als CME’s en zonnelussen ineens op, net zoals je in het Planetarium van ARTIS soms ineens structuren ontdekt als het donker is gemaakt.
Het bijzondere is dat deze uitbarstingen kilometershoog kunnen zijn en ze bewegen traag – je kunt dus in Groningen en tegelijkertijd in Antwerpen hetzelfde fenomeen zien, alleen in een andere fase.
Let wel: de timing moet precies goed zijn. De maan dekt de zon af, dus die erupties moeten net bij de rand plaatsvinden om zichtbaar te zijn vanaf de aarde. Een kwestie van pech of geluk – een beetje zoals hopen op het Noorderlicht op een bewolkte dag in Friesland.
Wat maakt deze zonsverduistering uniek?
- De zonsverduistering op maandag 8 april 2025 schuift van Mexico, via de VS tot diep in Canada — een avontuur over ruim 180 miljoen hoofden!
- Kleine kanttekening: in Nederland zien we maar een gedeeltelijke verduistering. Maar zelfs dan kunnen CME’s en zonnevlammen de lucht een beetje magisch kleuren, vooral rond 15:00 uur ’s middags.
- Coronale massa-ejecties (CME’s) en flinke uitbarstingen verschijnen als gloeiende slingers of ringen aan de rand van de zon. Ze bereiken de aarde soms pas na dagen, maar een zonnestorm is op die schaal echt iets bijzonders.
- Een zonneprominent (reusachtige gassenbogen) is een ander visueel spektakel dat mogelijk tegelijk met de verduistering zichtbaar is. In maart 2025 zagen we boven Drenthe al een kleine prominente, maar de kans dat het nu samenvalt met de eclips is uniek.
- Kijken? Gebruik échte eclipse-brillen of een veilige zonnekijker – die oude Ray-Bans uit de la beschermen je ogen echt niet. Tijdens de totaliteit mag je bril één minuut af, maar wees alert!
- De volgende totale zonsverduistering voor Europa? Zet het in je agenda: 12 augustus 2026. Dan staan Spanje, IJsland en delen van Rusland centraal – misschien tijd voor een vakantie naar Madrid of Reykjavik?
Sommige zonnevlammen zijn klein, bijna onzichtbaar, maar een grote CME kan effect hebben op het Noorderlicht tot aan Texel – geen gekke gedachte als je weet hoeveel energie er vrijkomt.
Praktische tips voor de beste ervaring
- Check vooraf het weerbericht. Bewolking verpest helaas het zicht, al kan de lucht alsnog onheilspellend donker worden.
- Gebruik een app als “Zon & Maan NL” of volg de updates van het KNMI en de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (NVWS) voor de exacte tijdstippen.
- Maak er een moment van met familie of buren. In parken als het Vondelpark of de Waalkade in Nijmegen kun je samen met anderen struinen langs telescoopliefhebbers – gezellig én leerzaam.
Nog een tip van Amir Caspi (Southwest Research Institute, Boulder): “De zon is grillig, sommige processen duren minuten, andere seconden – een uitbarsting kan zó voorbij zijn.” Dus: let goed op, het spektakel kan zich razendsnel afspelen. En vergeet je bril niet…
