Eind vorig jaar werd in Minia, een bekende archeologische hotspot in Egypte, een graf ontdekt dat ruim 3.500 jaar oud is. Dit bijzondere graf, gesitueerd in een eeuwenoud kerkhof, wordt toegeschreven aan hogere ambtenaren en priesters uit het zogenaamde Nieuwe Rijk (1550 v.Chr. tot 1069 v.Chr.). Alleen al dát feit maakt elke vondst hier spannend, maar deze keer gaat het om een sarcofaag die zelfs kenner’s wenkbrauwen doet fronsen.
Sarcofagen uit die tijd zijn niet zeldzaam, maar de details spreken boekdelen. De toch al kleurrijke houten kisten tonen meestal beelden van overledenen, goden en iconische taferelen uit het Egyptische ‘Dodenboek’ — zeg maar de handleiding voor het hiernamaals. Maar deze kist steelt op een heel andere manier de show.
De Marge Simpson connectie: toeval of tijdreis?
De bovenkant (de deksel dus) onthult het portret van een vrouw. Ze is felgeel, draagt gifgroene kleding en heeft een enorme, kobaltblauwe kroon. U raadt het misschien al — internetgebruikers in Nederland en ver daarbuiten zien hier direct de evenbeeldige coiffure van Marge Simpson in terug. Dat leverde heel wat gegrinnik op onder Reddit-gebruikers. Zoals iemand sarcastisch schreef: “Matt Groening is blijkbaar een tijdreiziger”, doelend op de bedenker van The Simpsons. Online circuleren inmiddels allerlei memes over ‘de eerste Marge Simpson’, rechtstreeks uit het Oude Egypte.
De overeenkomsten zijn opvallend — en ja, natuurlijk is het niet écht Marge Simpson. Toch blijft het geestig hoe hedendaagse popcultuur opduikt in de geschiedenis, zoals bij deze sarcofaag uit Minia. Zelfs de typisch lange blauwe haarpartij lijkt subtiel vereeuwigd.
Historisch belang: wie was Tadi Ist?
Achter de grap schuilt een serieuze archeologische waarde. De kist blijkt toegeschreven aan Tadi Ist, dochter van de hogepriester van Djehouti in Ashmunein. Volgens het Egyptische erfgoedcomité is de scène op de deksel een zeldzaamheid. Iedere afbeelding in deze graven had een speciale betekenis — niets op deze kist is zomaar gekozen.
Even stilstaan bij de vakmannen die deze details eeuwen geleden schilderden, is niet overdreven. De precisie waarmee ze symboliek in deze taferelen stopten, helpt ons anno 2025 nog dagelijks bij het ontrafelen van het Egyptisch verleden.
Wat leert dit ons over Oud-Egyptische cultuur?
- Beeldtaal als bescherming: Afbeeldingen op kisten waren bedoeld om de doden te beschermen in het hiernamaals, met magische spreuken uit het ‘Dodenboek’ als visuele hulplijn.
- Kunst en identiteit: De keuze van kleuren en kleding gaf status en identificeerde sociale rollen — dat gifgroen en dat blauw waren geen toeval.
- Persoonlijkheid van de overledene: Elke afbeelding werd op maat gemaakt voor de persoon, een soort persoonlijk paspoort in het graf.
Meer dan stijl: medische ontdekkingen op de vindplaats
Alsof de ‘Simpsons’-link nog niet bizar genoeg is—dezelfde begraafplaats was het toneel van een opmerkelijke medische ontdekking. Een schedel met een tumor en wel dertig kleine, ronde inkepingen deed wetenschappers vermoeden dat er 4.000 jaar geleden al geëxperimenteerd werd met medische behandelingen rondom kanker. Met een scherp voorwerp lijkt men chirurgisch rond de tumor te hebben gewerkt.
Ook al leggen onderzoekers de vinger op de zere plek (metingen zijn nog niet sluitend), optimisme overheerst. Wat dit betekent voor onze kennis over medische geschiedenis? Dat het verleden altijd dichterbij is dan je denkt — en soms met een knipoog naar de popcultuur van nu.
Conclusie: geschiedenis is soms onverwacht actueel
Dus: mocht u binnenkort in het Rijksmuseum van Oudheden staan of een pubquiz over het Oude Egypte winnen, onthoud dan deze wonderlijke vondst uit Minia. De kans is groot dat u nooit meer hetzelfde naar Marge Simpson kijkt — of naar een Egyptische kist.
Omdat geschiedenis soms net zo verrassend is als de nieuwste aflevering van uw favoriete serie.
