Voor velen blijft William Shakespeare de meest invloedrijke schrijver van de Engelse taal, maar zijn werken krijgen sinds kort een andere blik. sommige critici noemen zijn stukken racistisch, seksistisch of homofoob — en dat leidt tot flinke discussies.
Daarom heeft het Shakespeare Birthplace Trust, eigenaar van historische panden in Stratford-upon-Avon, besloten om het lokale museum te ‘dekoloniseren’. De doelstelling? Meer aandacht voor inclusie, minder voor controversieel taalgebruik en stereotypen in de collectie.
Wat verandert het museum precies?
Het Trust beheert belangrijke gebouwen en persoonlijke documenten van Shakespeare. Zij willen nu ‘een meer inclusief museumervaring’ creëren door aanstootgevende taal en vormen van uitsluiting uit hun collecties te halen. “We zijn bezig om onze collectie toegankelijker te maken voor iedereen uit onze diverse samenleving,” klinkt het in hun verklaring.
Volgens GB News onderzoekt het Trust hoe Shakespeare’s erfgoed in de context van deze tijd kan worden gepresenteerd — mét oog voor nuance, diversiteit en historische gevoeligheden. Ingewikkeld? Zeker, maar wel actueel.
Sinds wanneer is er kritiek op Shakespeare?
Deze discussie speelt al een paar jaar. Zo bleek uit onderzoek van dr. Helen Hopkins (Universiteit Birmingham) dat Shakespeare’s toneelstukken, bewust of onbewust, het ‘westerse’ wereldbeeld versterken. In 2022 meldde The Telegraph dat zijn werk volgens sommige experts bijdroeg aan het idee van witte Europese suprematie. Best een boude bewering, maar niet uit de lucht gegrepen.
Aanpassingen op het toneel — voorbeeld uit Londen
Het Globe Theatre, dé replica van Shakespeare’s oude werkplek in Londen, introduceerde in 2023 zelfs speciale waarschuwingen voor ‘seksisme en racisme’ bij hun uitvoering van A Midsummer Night’s Dream. Volgens een woordvoerder worden waarschuwingen steeds aangepast aan de inhoud van nieuwe producties: “Content guidance wordt vooraf bepaald en waar nodig bijgewerkt,” aldus het theater.
En in het onderwijs?
In Amerika leidde de kwestie al tot debat: scholen overwegen Shakespeare te schrappen uit het curriculum — teveel racisme, stellen ze. Die trend is trouwens nog niet overgewaaid naar Nederland. Hier geldt: Shakespeare komt op het lijstje klassiekers, maar leraren moeten wel oog hebben voor context. Het zou bijvoorbeeld boeiend zijn als scholen samenwerking zoeken met lokale instellingen, zoals het Amsterdamse Theater Bellevue, om Shakespeare in een nieuw licht te zetten.
Broadway blijft Shakespeare trouw
Op Broadway zie je dat het anders gaat. Daar wordt Shakespeare’s werk nog altijd opgevoerd, mét grote namen. In het voorjaar van 2025 opent de klassieker Othello in het Barrymore Theatre met niemand minder dan Denzel Washington en Jake Gyllenhaal — een productie die al maanden is uitverkocht. Eerder stond Romeo en Julia op de planken met Rachel Zegler en Kit Connor, die show sloot pas in februari.
Wat betekent dit voor u?
- Verwacht meer context en uitleg als u Shakespeare bezoekt in een museum of theater
- Musea en scholen worden steeds bewuster van de gevoeligheden rond zijn werk
- Discussie is gezond: Shakespeare bepaalt al eeuwen onze blik op liefde, macht en verschillen — en nu komt daar eindelijk meer ruimte voor andere stemmen bij
Het zou zomaar kunnen dat we straks niet alleen naar Shakespeare’s teksten luisteren, maar ook naar die van vrouwelijke schrijvers of auteurs uit minderheidsgroepen uit zijn tijd. Is dat verwarrend? Misschien. Maar het maakt de beleving wel rijker.
Misschien tijd dus om weer eens naar het museum in Stratford te gaan, of een voorstelling in Den Haag of Amsterdam. Shakespeare verandert — en wij ook.
