Meer dan een jaar nadat een dode witte haai van maar liefst 4,5 meter aanspoelde met onverklaarbare bijtwonden en volledig ontdaan was van inwendige organen, weten wetenschappers eindelijk wie de aanvallers waren: orka’s én breedneushaaien. Dat blijkt uit nieuw DNA-onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Ecology and Evolution.
Het dode dier — een indrukwekkende Carcharodon carcharias — werd in oktober 2023 gevonden aan de zuidoostkust van Australië. Biologen en inwoners van de regio Melbourne keken vreemd op: zo’n grote haai, grof toegetakeld en met een heel specifiek soort schade. Dit beeld hield wekenlang de Australische media bezig.
Opvallende sporen, groot vraagteken
De kop, de wervelkolom en de vinnen van het dier waren nog grotendeels intact. Maar de volledige buikstreek — inclusief lever, spijsverteringsorganen en voortplantingsorganen — was vakkundig verwijderd. Wie kon hier achter zitten? Vooral de enorme bijtwond van ruim 50 cm viel op.
Met vijftien monsters uit vier verschillende bijtwonden gingen onderzoekers aan de slag. Wat ze vonden was bijzonder: in het DNA-profiel zat duidelijk genetisch materiaal van een orka (zeekiller walvis). Het andere DNA kwam van de breedneushaai, een soort die bekendstaat om zijn agressieve eetgedrag bij karkassen.
Het motief: een lever vol voeding
De lever van haaien bevat ongekend veel energie — een soort oplaadpunt voor roofdieren in de oceaan. Over orka’s is bekend dat ze in Zuid-Afrika gericht op haaienjacht gaan, enkel om dit orgaan te bemachtigen. Maar zo’n geval in Australië? Dat was nieuw.
- Volgens de onderzoekers: “Dit is het eerste directe bewijs dat orka’s ook voor de Australische kust systematisch witte haaien doden voor hun lever. Het is waarschijnlijk veel gebruikelijker dan we tot nu toe dachten.”
- De kleinere wonden waren het werk van de breedneushaai — een soort aaseter die alles meepakt nadat grotere roofdieren hun slag slaan.
Breder patroon, lokale impact
Incidenten met orka’s die haaienlivers eten zijn nu dus niet beperkt tot Zuid-Afrika, maar spelen ook aan de andere kant van de wereld. Dat betekent iets voor het ecologisch evenwicht in de Australische wateren — minder grote haaien, kans op verschuiving in de lokale voedselketen.
En ja, als je regelmatig surft bij Bells Beach of een dag duikt bij Byron Bay — zulke bevindingen maken natuur nog een stuk spannender. Voor nu weten we in elk geval één ding: zelfs top-predatoren als de witte haai zijn soms gewoon… de klos.
