Een opvallende bezoeker aan onze hemel — de zogenoemde “Duivels komeet” 12P/Pons-Brooks — staat op het punt om te exploderen. Volgens sterrenkundigen gebeurt het mogelijk vandaag al, waarmee het de tweede uitbarsting in nog geen drie weken tijd wordt.
Een komeet met hoorns: waar komt die bijnaam vandaan?
12P krijgt zijn bijnaam door het spectaculaire fenomeen tijdens eerdere uitbarstingen. Een enorme wolk van gas en ijs, die soms “hoorns” vormt, wordt uit de komeet geslingerd. Dit zorgt voor een duister, bijna mythisch aanzicht — niet voor niets noemen liefhebbers hem in de volksmond de “Duivels komeet”.
De vorige grote explosie vond plaats op 14 december en maakte de komeet honderd keer helderder dan normaal. De deskundigen verwachten nu rond 29 of 30 december een nieuwe spectaculaire eruptie. Voor wie het nét gemist heeft: gelukkig draait dit kosmische wonder elke 71 jaar een rondje om de zon en komt het voorlopig nog regelmatig terug.
Wat gebeurt er precies tijdens zo’n uitbarsting?
Het geheim zit in de kern van de komeet. 12P is een zogenaamde cryovulkaan, ook wel een “koude komeet” genoemd. Door het effect van de zon verzamelt zich onderhuids gas en ijs. Dit kan plots exploderen — vergelijk het gerust met een ijskoude frisdrankblik dat je te hard schudt.
De komeet zelf is geen kleintje: met een doorsnede van bijna 30 kilometer — ongeveer zo groot als de stad Utrecht — levert elke uitbarsting een bijzonder schouwspel op. Volgens Richard Miles van de Britse Astronomische Vereniging wordt de eruptie getriggerd als de zon op de juiste plek schijnt. In vakjargon: een super-cryogeyser. Lekker Hollands gezegd: een fontein van ijs, gas en stof die de ruimte in gespuid wordt.
Moeten we ons zorgen maken?
Goed nieuws: ondanks de demonische uitstraling en het directe pad richting onze planeet hoeven we ons geen zorgen te maken over een “deep impact”. De komeet blijft op veilige afstand en zal in het voorjaar van 2024 het dichtst bij de aarde komen — dus rustig aan, geen doemscenario’s nodig.
Voor sterrenkijkers betekent dit juist feest: tegen die tijd kunt u 12P zelfs met het blote oog zien, mits het weer — typisch Nederlands, natuurlijk — een beetje meewerkt. Mijn tip: zet het alvast in uw agenda, want zulke kosmische momenten zijn zeldzaam. En, eerlijk is eerlijk: het haalt de dagelijkse sleur wel even uit uw hoofd.
Hoe volgt u het spektakel vanuit Nederland?
- Gebruik een simpele verrekijker of kleine telescoop voor het beste zicht.
- Houd de voorspellingen van onder andere de Nederlandse Volkssterrenwacht of het KNMI in de gaten.
- Probeer (voor zover mogelijk) te ontsnappen aan de stadsverlichting — bijvoorbeeld op de Veluwe of in Zeeland ziet u veel meer.
- Vergeet niet een warme jas en wat chocolademelk mee te nemen: midden in de nacht boven een polder wordt het rap fris.
Een laatste weetje: waarom blijft deze komeet fascineren?
Opvallend aan 12P is de tweewekelijkse eruptie-cyclus. Net als een soort kosmische klok gaat de zon elke keer precies genoeg energie leveren om een enorme straal gas en ijs los te wrikken. De vorige uitbarstingen leverden de inmiddels beroemde “hoorns” op. Bij de laatste explosie in november was de komeet overigens opvallend rond van vorm — bijna perfect bolvormig, aldus sterrenkundigen.
Samengevat: 2025 begint met vuurwerk — maar dan op 100 miljoen kilometer afstand. Mocht u toch nog iemand kennen die denkt dat de wereld binnenkort vergaat: stuur vooral deze link door.
