Dit jaar krijgen liefhebbers van de sterrenhemel in Nederland iets zeldzaams cadeau. Volgens een recente aankondiging van NASA wordt deze zomer een spectaculaire sterrenexplosie — een zogeheten nova — met het blote oog zichtbaar. Zulke fenomenen komen uitzonderlijk weinig voor. Eerlijk: als je één kans niet wilt missen om naar boven te kijken, dan is het nú wel.
Wat maakt deze explosie zo speciaal?
De ster T Coronae Borealis, in de volksmond ook wel ‘Blazende Ster’, bevindt zich op ongeveer 3.000 lichtjaar afstand van ons land. Deze bijzondere kosmische gebeurtenis speelt zich af in het sterrenbeeld Noorderkroon — een onopvallende, maar elegante boog boven de horizon. Centraal staan een witte dwerg (het compacte overblijfsel van een dode ster, zo groot als de Aarde) en een oude rode reus die langzaam wordt gestript van zijn waterstof — puur natuurgeweld, maar dan onzichtbaar voor het blote oog. Tot nu dus.
Hoe ontstaat zo’n nova?
Wanneer er genoeg waterstof op de witte dwerg is verzameld, ontsteekt er een gigantische, thermonucleaire explosie. Materie wordt met een indrukwekkende kracht het heelal in geslingerd — alsof een kosmisch vuurwerk losbarst. Let wel: dit is niet hetzelfde als een supernova, die een ster volledig vernietigt en zelfs nog miljoenen keren helderder kan zijn. De ‘Blazende Ster’ overleeft zijn eigen knal en kan dit kunstje meerdere keren herhalen.
Wanneer kun je de flits verwachten?
De ster ontploft gemiddeld eens per tachtig jaar — eerder gebeurde dit in 1946. NASA verwacht dat het moment de komende weken zal plaatsvinden, maar een exacte datum is nog niet bekend. Dit deel van het universum komt dus zelden zo dichtbij, wat de gebeurtenis extra uniek maakt. Volgens NASA’s Dr. Rebekah Hounsell hoeft u aanstaande maand slechts een week scherp te zijn: de nova zal vermoedelijk een kleine zeven dagen zichtbaar blijven.
Zo spot je de ‘Blazende Ster’ boven Nederland
- Kijkrichting: Zoek het sterrenbeeld Noorderkroon (Corona Borealis), een kleine boog ten westen van de bekende ‘Hercules’.
- Vinden via heldere sterren: Trek denkbeeldig een lijn tussen Arcturus en Vega (de meest opvallende sterren aan de noordelijke hemel). Tussen deze punten vind je Hercules – en zo ook de Noorderkroon.
- Wees flexibel: Net als het weer in Nederland zijn recurrente novae onvoorspelbaar. Soms komen ze eerder — soms veel later. Houd dus ook weerapps met sterrenkaarten of tools als Sterrenkijker.nl erbij.
Even serieus: hoe uniek is deze kans?
NASA-astrofysicus Koji Mukai benadrukt: het patroon van terugkerende nova’s is grillig. Wetenschappers denken soms de tijd druppel vast te hebben — maar dan wijkt de ster alsnog zomaar af. het blijft dus, net als een Elfstedentocht, wachten en hopen.
Waarom is dit belangrijk voor ons?
Volgens dr. Hounsell kan deze kosmische vuurzee de volgende generatie sterrenkundigen inspireren. zo’n gebeurtenis belooft niet alleen een prachtige lichtshow — het zet ook aan tot vragen stellen, nieuwsgierigheid én misschien een nieuw avontuur aan de Universiteit Leiden of het Kapteyn Instituut in Groningen.
Korte samenvatting — checklist voor sterrenkijkers
- Houd Noord-Holland en de Achterhoek (met hun donkere luchten) in de gaten: daar is de sterrenhemel vaak het best.
- Gebruik een simpele sterrenkaart-app — ze werken prima buiten de stad.
- Spreek met buur of vrienden af en neem warme chocolademelk — nachten kunnen in juli best fris zijn.
- Geen dure apparatuur nodig, blote oog en een beetje geduld zijn genoeg.
Zo, klaar voor een astronomische gebeurtenis die misschien pas over decennia weer te zien zal zijn? Vergeet vooral niet een foto te maken — voor de zekerheid. Veel kijkplezier!
