Stelt u zich een onderwaterwereld voor waar de bodem letterlijk uit beeld verdwijnt. Wetenschappers hebben in de Baai van Chetumal bij het schiereiland Yucatán iets bijzonders opgemerkt: het Taam Ja’ Blue Hole (TJBH). Volgens recente onderzoeken is dit mogelijk het diepste blauwe gat ter wereld — en het dieptepunt hebben we nog steeds niet gevonden.
Wat maakt dit blauwe gat zo bijzonder?
Tijdens een duikonderzoek in december 2024 werd vastgesteld dat het TJBH minimaal 1.380 voet (oftewel 420 meter) diep is. Ter vergelijking: dat is bijna zo hoog als de Trump Tower in Chicago of drie keer de Utrechtse Domtoren boven op elkaar!
Dit record is maar liefst 150 meter dieper dan de vorige “kampioen”, het Sansha Yongle Blue Hole (ook wel Dragon Hole genoemd) in de Zuid-Chinese Zee.
Wat is eigenlijk een blauw gat?
Blauwe gaten — bij kenners bekend als Karstformaties — zijn verticale onderwatergrotten, duizenden jaren geleden uitgeslepen door smeltwater uit gletsjers tijdens de ijstijd. Ze zijn vaak enorm: diep én breed, en gehuld in een mysterieuze saffierblauwe gloed.
Het verkennen van deze gaten is geen sinecure. Door het gebrek aan zuurstof en de aanwezigheid van waterstofsulfide zijn deze plekken levensgevaarlijk voor mensen zonder speciaal materieel. Onderzoek in Mexico wordt trouwens wel met een knipoog gevolgd door lokale duikers: “Je hebt meer kans om in Duinrell in Wassenaar te verdwalen dan om zelf zo’n gat levend weer uit te komen.” — aldus biologiestudent Anna uit Leiden.
Technologie over de grens
Het Taam Ja’ Blue Hole werd pas in 2021 ontdekt, maar door technische beperkingen werd de maximale diepte toen tot ‘slechts’ 275 meter vastgesteld. Nu hing het team een CTD-profiler (een hightech meetkabel die geleidbaarheid, temperatuur en diepte realtime doorstuurt) in het gat — tot maar liefst 500 meter. Toch strandde deze kabel op 420 meter, waarschijnlijk doordat die bleef haken of door sterke stromingen. De daadwerkelijke bodem laat dus nog even op zich wachten.
Wat zou er nog meer kunnen schuilen?
Wetenschappers speculeren dat de basis van het blauwe gat een complex netwerk van grotten en tunnels kan herbergen. Misschien leven hier wel wezens die we nergens anders op aarde vinden. Voor sommigen is het idee van een onderwaterpoort — een soort aardse variant op een zwart gat — nauwelijks te bevatten.
Meer dan alleen een natuurverschijnsel
De fascinatie ligt niet alleen bij de duikers: in 2012 ontdekten biologen in de Bahama’s bacteriën diep in soortgelijke grotten, waar geen enkel ander leven leek te bestaan. Dit soort vondsten kan gaten opvullen in onze kennis over leven op andere planeten. Wie weet — inspireren deze plekken straks missies van ESA en NASA.
Toekomstig onderzoek
De volgende expeditie naar het Taam Ja’ Blue Hole staat al gepland voor 2025. Wie uiteindelijk de bodem weet te vinden — en wat ze daar aantreffen — dat blijft voorlopig een raadsel. mijn advies: mocht u ooit in Yucatán zijn, bezoek vooral de nabijgelegen Cenotes, maar dit échte blauwe gat laat u beter aan de professionals over.
