walvissen zijn misschien niet het eerste waar u aan denkt bij iconische geuren – maar hun mysterieuze gift aan de parfumwereld blijft fascinerend.
Een zeldzaam, wasachtig materiaal genaamd ambergris — ofwel “drijvend goud” onder parfumeurs — is een ware schat in de geurindustrie. Ambergris tilt de karakteristieke noten van een parfum naar een ongekend niveau.
Wat is ambergris precies?
Volgens November Nichols, parfumeur en eigenaar van Chémin, is ambergris een extreem waardevol goed vanwege zijn unieke geur en fixerende eigenschappen.
“Het verlengt de houdbaarheid en geeft een onverwachte diepte aan de geur,” vertelde Nichols afgelopen week nog aan POPSUGAR.
Ambergris ontstaat in het spijsverteringsstelsel van potvissen — de grootste tandwalvis die we kennen. Opvallend genoeg worden deze dieren sinds jaar en dag als bedreigd beschouwd op grond van de internationale natuurbeschermingswetten.
Kortom: ambergris is niets anders dan walvisbraaksel.
Ambergris: van walvis tot parfumfles
Ambergris wordt geproduceerd om de walvis te beschermen tegen scherpe voorwerpen (zoals inktvisbekken) in het voedsel. met de tijd verlaten deze brokken het lijf van de walvis en drijven ze rond in de oceaan — of spoelen aan op stranden.
Juist omdat ambergris een geur zo goed fixeert, zijn parfumeurs er dol op, maar het is zo zeldzaam en duur dat je het vooral terugvindt in de absolute top van luxe parfums.
Is het verzamelen van ambergris ethisch verantwoord?
Over het algemeen wordt het verzamelen als ethisch gezien, want ambergris wordt pas geraapt als het volledig natuurlijk is uitgescheiden. De walvis heeft er dus geen last van gehad; er is geen contact of schade.
Toch zijn er vanwege de kwetsbare status van de potvis strenge regels rond de handel in ambergris.
“In sommige landen is het zelfs verboden om ambergris te bezitten of te verkopen,” aldus Nichols.
De wet en de schaarste aan ambergris
Volgens het Convention on International Trade in Endangered Species (CITES) is het vrijwel overal ter wereld verboden om op potvissen te jagen. In Nederland, maar ook in bijvoorbeeld Noorwegen en Duitsland, staan forse straffen op het handelen in ambergris.
De jacht op potvissen was in de negentiende eeuw aan de orde van de dag, zegt Ocean Conservancy. Destijds zwommen er meer dan een miljoen potvissen rond — nu zijn het er wereldwijd minder dan 300.000.
Waarom is ambergris zo bijzonder (en duur)?
Wetenschappers zijn het er nog steeds niet over eens hoe ambergris precies ontstaat. De meeste denken dat wanneer walvissen harde, irriterende stukken, zoals een inktvisbek, inslikken, ze een gladde substantie afscheiden om hun spijsverteringssysteem te beschermen. Slechts zo’n 1% van de potvissen kan ambergris uitscheiden.
Die zeldzaamheid maakt ambergris peperduur: slechts één gram is tegenwoordig ruim 25 euro waard. Een pond levert makkelijk meer dan 10.000 euro op — iets waar zelfs een Sneeker parfumerie van zou opkijken.
Sporen van drijvend goud op Nederlandse stranden?
Echte ambergris vinden is als de Staatsloterij winnen. Toch zijn er mensen geweest met uitzonderlijk geluk. In mei 2023 vond men op het strand van Nogales, La Palma (Canarische Eilanden), een stuk ambergris van zowat negen kilo in het lichaam van een gestrande potvis — waarde: meer dan 250.000 euro.
En dichter bij huis spoelde er in 2023 in Schotland een stinkende klomp aan, die achteraf misschien ook gewoon extreem waardevol walvisbraaksel bleek.
Waarom gebruiken parfumhuizen in 2025 nog altijd ambergris?
De unieke fixatiekracht van ambergris is in laboratoria nog altijd nauwelijks na te maken. Grote namen — van Viktor & Rolf tot nichehuizen uit Haarlem — gebruiken synthetische varianten, maar het echte spul blijft magisch onder kenners.
Mocht u dus op Texel een dubieus geurend brok vinden — wie weet heeft u, net als die gelukkige hondenwandelaar in Schotland, uw eigen stukje drijvend goud op zak.
