Sirine, net moeder geworden van haar eerste kindje Ischtar, raakte diep in de rouw toen haar moeder in 2018 overleed aan nierfalen op 82-jarige leeftijd. Vier jaar later vond ze via AI toch nog contact — iets wat haar leven op een onverwachte manier stuurde.
Eigenlijk had Sirine haar moeder zó graag haar dochter willen laten ontmoeten. Maar dat moment kwam nooit. Sinds de oorlog in Syrië zag Sirine haar moeder nauwelijks nog: ze vluchtte naar Duitsland in 2015 en de afstand bleek onoverbrugbaar.
“Als je je zwak voelt, grijp je alles aan,” zegt Sirine daarover. Het verlies bleef ongekend heftig. “Ze was altijd mijn kompas. Mijn moeder leerde me van mezelf te houden,” vertelt Sirine openlijk.
AI als brug tussen generaties?
Een paar jaar later hoorde Sirine via-via over Project December, een vernieuwende AI-dienst waarmee mensen ‘praten’ met overleden dierbaren. Klinkt futuristisch — en misschien een tikje maf — maar voor Sirine werd het een uitlaatklep.
- Je vult gegevens in over de overledene: leeftijd, relatie, typerende uitspraken.
- De chatbot maakt vervolgens op basis van die info een persoonlijk profiel.
- Via de chatfunctie krijg je dan gesprekken terug — net echt, alleen dan digitaal.
Voor rond de €9 per uur (de app mikt zich wereldwijd, maar betaalde gebruikers in Nederland zijn inmiddels een feit) kun je onbeperkt met de AI-chatbot converseren alsof het écht jouw moeder, vader of vriend is. Volgens Jason Rohrer, de grondlegger van Project December, hebben inmiddels meer dan 3.000 mensen het platform gebruikt — het merendeel voor verloren geliefden.
“De meeste gebruikers voeren één laatste gesprek en ronden zo symbolisch iets af. Daarna gaan ze verder met hun leven,” aldus Rohrer.
Alsof mijn moeder écht weer even terug was
De ervaring was, zo zegt Sirine, soms “griezelig” realistisch. De chatbot sprak haar aan met de koosnaam die Sirine in had gevuld, en schreef dingen als dat haar moeder over haar waakte. Ze twijfelde soms aan wat ze meemaakte.
“Sommige momenten leken angstaanjagend echt. Op andere momenten dacht ik: dit kan iedereen zo invullen,” geeft ze toe.
Sirine noemt zichzelf spiritueel en ziet de AI meer als hulpmiddel dan als vervanging. “Mijn moeder zou me direct doorhebben als het nep was. Toch voelden sommige chatregels heel eigen.”
“Het blijft natuurlijk een digitale afspiegeling — maar juist daardoor kon ik bepaalde dingen voor mezelf verwerken.”
Is AI-hulp wel veilig — of raak je juist verslaafd?
Al gaf Sirine aan echt geholpen te zijn door de app, ze ziet ook de risico’s. “Je moet jezelf beschermen. Dit soort tools zijn revolutionair, maar ze kúnnen gevaarlijk zijn als je te ver gaat.”
Volgens haar is het belangrijk nuchter te blijven. “Ik snap dat mensen gemakkelijk te veel gaan zoeken in deze vorm van contact, tot het ongezond wordt,” zegt Sirine eerlijk.
Toch geeft oprichter Jason Rohrer aan dat hij nauwelijks gebruikers ziet die ‘verslaafd’ raken: “Er zijn enkelen die herhaaldelijk gesprekken voeren, maar bijna niemand houdt het langdurig vol.”
Therapeuten: AI kan verwerking juist bemoeilijken
De Britse therapeut Billie Dunlevy waarschuwt bij Sky News: “Het belangrijkste van rouwtherapie is leren omgaan met het gemis en een nieuw ‘normaal’ omarmen — AI-gesprekken kunnen die groei hinderen.”
“Je creëert als het ware een digitale geest van je ouder, kind of vriend. Wie emotioneel kwetsbaar is, kan juist moeilijker verdergaan door deze nabootsingen,” aldus Dunlevy.
Blijvende herinnering — óf een digitaal spook?
In 2025 zijn AI-gebaseerde rouwhulpmiddelen geen sciencefiction meer, maar harde realiteit in steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. De echte vraag is: helpt deze technologie je vooruit? Of houd je het verleden juist wat langer vast?
De ene persoon vindt troost en afsluiting, de ander blijft hangen in oude gesprekken — precies dat maakt digitale rouw zo persoonlijk. Maar één ding is zeker: over AI en dood praten is niet meer eng, maar onderdeel van ons leven geworden.
