Stelt u zich even voor: bijna een heel mensenleven — gewoon met de verkeerde familie grootgebracht. Dit overkwam twee Noorse vrouwen die pas op hun 59e ontdekten dat ze bij hun geboorte verwisseld zijn. De aanleiding? Een jarenlang doofpotbeleid, vermoedelijk vanuit de Noorse overheid. In 2025 maken zulke verhalen niet alleen lokale maar ook internationale impact — en terecht.
Hoe een toevallige DNA-test alles aan het licht bracht
Karen Rafteseth Dokken, inmiddels 78, beviel op 14 februari 1965 in het privéhospitaal Eggesboenes, midden in Noorwegen. Moeders lagen na de bevalling apart van hun baby’s, die samen op één zaal verbleven — een praktijk die destijds veel voorkwam, maar nu nauwelijks meer voor te stellen is. Na een week nam Dokken haar dochtertje Mona mee naar huis. Dacht ze, tenminste.
Opmerkelijk, vond Dokken jaren later: Mona had zwart, krullend haar. Een beetje vreemd, want hun familie heeft vooral blonde Noorse lokken. Toch schreef ze het toe aan haar schoonmoeder — waarom zou je anders denken? Pas na de eeuwwisseling vermoedde Dokken dat er iets mis was. Via een DNA-test werd vastgesteld dat haar echte dochter, Linda Karin Risvik Gotaas, bij een ander opgroeide.
Het geheim hield bijna zes decennia stand
Het meest schrijnende? Noorweegse gezondheidsautoriteiten kwamen in 1985 al achter de verwisseling — toen waren de meisjes nog pubers. In plaats van de waarheid te vertellen, werd het incident in de doofpot gestopt. Geen gesprekken, geen uitleg naar de gezinnen.
“Het was nooit in mij opgekomen dat Mona niet mijn dochter was,” vertelde een geëmotioneerde Dokken vorige week voor de rechtbank in Oslo.
Voor Mona was dit alles extra moeilijk. Ze kwam er pas op haar 57e, dankzij een DNA-test, achter dat Dokken niet haar biologische moeder was. “Haar recht op identiteit is haar jarenlang ontnomen,” stelt haar advocaat Kristine Aarre Haanes. En dat niet alleen: Mona’s biologische vader leeft niet meer, haar echte moeder kent ze nauwelijks.
Waarom bleef de waarheid zo lang verborgen?
- De verwisseling vond plaats in een privé-instelling, buiten direct toezicht van de staat.
- De destijds geldende regels gaven de overheid weinig grip op dit soort incidenten.
- Rapporten wijzen op meer babyverwisselingen in de regio Eggesboenes in de jaren ’50 en ’60.
- Pas met moderne DNA-onderzoeken komen deze fouten aan het licht.
Het meest wrange detail: het gezin dat Dokken’s biologische dochter kreeg, kwam het in 1981 al te weten maar ondernam geen juridische stappen. Waarom? Misschien schaamte, misschien angst voor repercussies — wie zal het zeggen. in het kleine Noorse dorp spreekt iedereen elkaar op de markt, dus nieuws blijft nooit lang geheim, ware het niet dat niemand in dit geval iets zei.
Daarom is het nog steeds belangrijk om openheid te eisen
Anno 2025 zijn DNA-testen — zelfs via de drogist om de hoek of een ThuisDNA-pakketje — geen zeldzaamheid meer. Het is haast verbazingwekkend hoeveel familiegeheimen bij toeval naar boven drijven. Deze Noorse zaak laat nóg eens zien hoe kwetsbaar vertrouwen kan zijn, en hoe belangrijk het is dat gezondheidsinstanties hun verantwoordelijkheid nemen.
De vrouwen eisen nu publiekelijke excuses en schadevergoeding van de Noorse staat; een zaak die inmiddels flink in de spotlights staat van onder andere de De Telegraaf en lokale NOS. Of de rechtbank in Oslo zal oordelen dat de overheid verantwoordelijk is? Voor nu blijft het tasten in het duister waarom deze wissel überhaupt kon gebeuren. Wat wél duidelijk is: het recht op je eigen identiteit is niet inwisselbaar — ook niet na zestig jaar.
