Hebben we jarenlang naar de verkeerde wereldkaart gekeken? Volgens een opvallend nieuw onderzoek kan het tijd zijn om oude aardrijkskundeboeken te vervangen.
Als kind leerde u waarschijnlijk dat de wereld bestaat uit zeven continenten: Afrika, Antarctica, Azië, Oceanië, Europa, Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Toch laat een studie gepubliceerd in Gondwana Research zien dat we beter kunnen spreken van zes continenten.
De grens tussen Noord-Amerika en Europa: nog niet echt gescheiden?
Onderzoekers van de University of Derby doken in de geologische geschiedenis van Europa en Noord-Amerika. Zij ontdekten dat het loskomen van deze twee landmassa’s nog steeds gaande is — in tegenstelling tot wat u misschien op school heeft geleerd.
Dr. Jordan Phethean, hoofdonderzoeker, vertelde aan Earth.com: “De Noord-Amerikaanse en Euraziatische tektonische platen zijn eigenlijk nog niet écht uit elkaar gedreven, zoals we tot nu toe aannamen.”
Volgens Phethean zijn de platen nog steeds bezig te scheuren — ze zijn dus eigenlijk nog met elkaar verbonden en geen compleet gescheiden continenten.
Dit zou betekenen dat Noord-Amerika en Europa, geologisch gezien, misschien gewoon één groot continent zijn — iets dat ons beeld van de wereldkaart behoorlijk op zijn kop zet.
De rol van IJsland als sleutelgebied
Het onderzoek focuste op IJsland. Deze vulkanische eilandstaat op het kruispunt van de continenten ontstond — volgens de klassieke theorie — zo’n 60 miljoen jaar geleden door de beroemde Midden-Atlantische Rug. Velen dachten dat de scheiding tussen de Noord-Amerikaanse en Euraziatische plaat precies op deze lijn zit.
Maar de nieuwste analyse van IJsland én de zogeheten Greenland Iceland Faroes Ridge (GIFR) laat zien: beide gebieden bevatten geologische restanten van zowel de Europese als de Noord-Amerikaanse plaat. Met andere woorden, het zijn geen losse stukken, maar eigenlijk puzzelstukjes van één geheel.
De onderzoekers introduceren zelfs een nieuw begrip: het “Rifted Oceanic Magmatic Plateau” (ROMP). Probeer dat maar eens tien keer snel achter elkaar te zeggen.
Wat als ze gelijk hebben?
Als deze theorie klopt, staan we voor een flinke revisie van ons klassieke continentenoverzicht. Want dan zijn Noord-Amerika en Europa — en misschien zelfs kleine delen van IJsland en Groenland — nog aan elkaar ‘vastgegroeid’ door hun tektonische platen.
Discussie en toekomstig onderzoek
Phethean weet dat het onderzoek voor discussie zal zorgen. “Het is een gewaagde stelling om te zeggen dat de GIFR zoveel continentale korst bevat — en dat de platen officieel nog niet zijn gescheiden”, geeft hij toe.
Op dit moment is het onderzoek vooral theoretisch, maar het team staat te springen om meer vulkanisch gesteente van IJsland te onderzoeken met nieuwe technieken. Wie weet vinden ze zo keihard bewijs van oeroude continentale korst.
Waarom zou u dit moeten onthouden?
- Het dwingt ons oude bekende wereldbeeld te herzien — tot frustratie van menig aardrijkskunde-docent.
- Nieuwe inzichten kunnen gevolgen hebben voor aardbevingsonderzoek én de toekomst van Europese infrastructuurprojecten.
- Het laat zien dat wetenschap nooit stil staat — wat we wisten, kan altijd anders blijken.
Dus als u straks weer bij Albert Heijn in de rij staat of langs het IJ in Amsterdam wandelt, denk dan eens: staat u misschien wel op de rand van één enorm megacontinent?
