Sommigen rennen weg bij het zien van een slang. Tim Friede uit Wisconsin deed precies het tegenovergestelde: hij nodigde ze uit. Niet één keer, maar meer dan 200 keer — en altijd bewust.
Tim Friede, inmiddels 57, bracht bijna twintig jaar door als herpetoloog (dat is zo’n slangenspecialist) en gebruikte zichzelf als proefpersoon. Hij spoot zichzelf ruim 650 keer in met zorgvuldig afgemeten hoeveelheden slangengif en liet ook nog eens honderden keren écht happen door gevaarlijke soorten — van kobra tot mamba.
“Het brandt áltijd — en pijnlijk blijft het,” vertelde Friede aan Science News.
Antistoffen uit eigen bloed: een unieke uitvinding
Wat bezielt iemand om dit te doen? Friede wilde zichzelf immuun maken tegen het gif van maar liefst 16 dodelijke slangensoorten. Ondertussen ontwikkelde zijn bloed unieke antistoffen — en precies díe stoffen vormen nu de basis van veelbelovend anti-gif.
Uit onderzoek dat afgelopen week werd gepubliceerd in het invloedrijke vakblad Cell blijkt: een mix van twee van Friede’s antistoffen, gecombineerd met een ontstekingsremmend medicijn, beschermde muizen volledig tegen het dodelijke gif van 13 slangensoorten. Tegen zes andere soorten gaf het tenminste enige bescherming.
Jaarlijks 3 miljoen slachtoffers wereldwijd
Giftige slangen bijten elk jaar bijna 3 miljoen mensen, met naar schatting 138.000 doden tot gevolg. Nog veel meer mensen houden er blijvende handicaps aan over. Het bizarre experiment van Friede zou zomaar de sleutel kunnen zijn tot een universeel anti-gif — iets waar medici en slachtoffers wereldwijd al jaren van dromen.
“Ik ben er trots op dat ik iets kan bijdragen. Zelfs voor mensen aan de andere kant van de wereld, die ik nooit zal ontmoeten of spreken,” zei Friede tegen de New York Times.
Hoe je van slangenvanger tot medisch pionier wordt
Het begon, zoals vaak, klein. Friede werd op zijn vijfde voor het eerst door een onschuldige ringslang gebeten — spaarthema voor veel kids in Wisconsin. Vanaf dat moment ging hij steeds actiever slangen zoeken, en op zijn dertigste werd het serieus: hij volgde cursussen om spinnen en schorpioenen te ‘melken’ (gif afnemen voor onderzoek), in de hoop daar zijn werk van te maken.
Uiteindelijk was hij toch meer van team slang. Vanaf 2000 ging hij zelf experimenteren. Eerst voorzichtig minuscule dosisjes, maar al snel steeds grotere hoeveelheden slangengif rechtstreeks in zijn lijf.
Zijn eerste professionele ‘beet’ kwam in september 2001. Terwijl hij een Egyptische cobra melkde, gleed het mis — beet in zijn vinger. Dankzij maandenlang microdoseren overleefde hij. Vlak daarna werd hij overmoedig: hij liet een bril-cobra in zijn bovenarm happen. Die nacht overleefde hij alleen door zes doses anti-gif uit de voorraad van de dierentuin. Vier dagen coma in Green Bay — da’s geen gewone kater.
“De eerste paar beten waren echt crazy. Stel je een bijensteek voor, maar dan duizend keer erger. Pure paniek — je hart bonkt tot in je keel,” aldus Friede bij NPR.
Van excentriekeling tot wetenschappelijk fenomeen
De bizarre experimenten van Friede bleven niet onopgemerkt. In 2017 klopte immunoloog Jacob Glanville bij hem aan. “We hadden dat gesprek, en ik zei uiteindelijk: ‘Het is misschien vreemd, maar zou ik wat bloed mogen onderzoeken?’ Tim zei: ‘Eindelijk, hier wacht ik al jaren op.’”
Zijn bloed, 40 milliliter maar, werd dé grondstof voor baanbrekend onderzoek. Inmiddels werkt Friede bij Glanville’s biotechnologiebedrijf Centivax — zijn laatste beten dateren van 2018, toen hij een waterkobra ontmoette ergens in het zuiden van Wisconsin.
“Voor zover ik weet bestaat er geen tweede Friede,” aldus Glanville bij CNN. “Hij werkte met slangen van elk continent — en wisselde voortdurend tussen soorten en giffen, meer dan 17 jaar lang. Alle details zorgvuldig bijgehouden, zelfs in zijn slechtste dagen.”
Niet proberen thuis: slangengif kán dodelijk zijn
- Laat u nooit vrijwillig bijten door slangen, hoe dapper het ook lijkt.
- Medische toepassingen van gif vereisen extreme voorzorg en toezicht van professionals.
- In Nederland is het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) altijd bereikbaar — nummer opslaan!
Glanville voegt er met klem aan toe: “We raden iedereen ten strengste af om Friede’s gevaarlijke experimenten na te doen. Slangengif is écht geen speelgoed.”
Slot: Van levensgevaarlijk experiment naar hoop voor miljoenen
Het blijft bizar: een man uit Wisconsin die zijn leven riskeerde om misschien dat van anderen te redden. En wie weet: over een paar jaar liggen er anti-giffen in Amsterdam UMC waarvan het beginspoor teruggaat naar Friede’s moed — en zijn bloed. Soms begint vooruitgang op de gekste plekken.
