Stel je voor: vetbergen uit het riool die eindigen als geurige bestanddelen in je parfum of shampoo. Klinkt als sciencefiction, toch? Toch gebeurt het echt — onderzoekers in Edinburgh hebben een manier gevonden om deze reusachtige, stinkende obstakels van het rioolsysteem om te toveren in heerlijke geuren. Daarmee slaan ze twee vliegen in één klap: minder verstoppingen in het riool én hergebruik van afval dat anders op de vuilnisbelt zou belanden.
Wat zijn vetbergen en waarom zijn ze zo’n probleem?
In Nederlandse steden zijn ze berucht — de zogeheten “vetbergen” (‘fatbergs’ in het Engels). Dat zijn gigantische ophopingen van gestold vet, doorgespoelde doekjes, frituurvet en zelfs condooms. Ze ontstaan diep in de afvoerbuizen — daar klonten ze samen tot massieve blokken. In Londen werd ooit een exemplaar van 250 meter lang en bijna 130.000 kilo uit het riool gehaald. Amsterdam en Rotterdam kennen het probleem ook maar al te goed.
De gevolgen zijn niet mals: verstoppingen, dure reparaties, extra werk voor watermaatschappijen als Waternet. Alleen al in Londen wordt jaarlijks meer dan 20 miljoen euro uitgegeven aan het ruimen van deze vette monsters.
Van afval naar aroma: hoe werkt het precies?
Professor Stephen Wallace van de Universiteit van Edinburgh heeft een smaak te pakken voor innovatief recyclen. Hij ‘adopteert’ vetbergen van een gespecialiseerd bedrijf dat de blokken uit riolen haalt. Dan volgt een stoombehandeling — noodzakelijk om schadelijke bacteriën uit te roeien.
Nu komt het slimme deel: hij introduceert genetisch aangepaste bacteriën die zich tegoed doen aan deze vetmassa. Als bijproduct produceren de microben aromatische moleculen die verrassend veel lijken op de geur van dennenbossen — geuren die volop worden gebruikt in de cosmetica-industrie. Oké, even wennen misschien, maar het resultaat ruikt beter dan je denkt.
Waarom vetbergen het ‘arme mensen ambergrijs’ zijn
Wist u dat parfumeurs doorgaans gebruikmaken van ambergrijs? Dat is een zeldzaam, wasachtig goedje uit de darmen van potvissen. Niet bepaald diervriendelijk dus, en de prijs is ernaar. Wallace vergelijkt zijn riool-to-parfum-methode spottend met “ambergrijs voor de gewone man” — goedkoop, overvloedig én circulair.
Kan het echt helpen tegen stankoverlast?
Volgens Wallace wel. Zijn droombeeld: rioolzuiveringsinstallaties, die niet meer ruiken naar het beruchte ‘Putje Den Haag’, maar naar dennenbomen. Laat de parfumindustrie nog even wachten — voorlopig is het schaalvoordeel te klein — maar in samenwerking met Britse partners wordt onderzocht of productie op grote schaal mogelijk wordt.
- Afval krijgt een tweede leven
- Aanzienlijke besparing op afvalverwerking
- Minder stankoverlast in steden
Wat levert het Nederland op?
Hoewel het proces nu in het Verenigd Koninkrijk ontwikkeld wordt, is de kans groot dat innovatieve waterbedrijven in Nederland als Waternet en Vitens straks deze methode gaan toepassen. Zeker nu duurzaamheid en circulaire economie steeds belangrijker worden — en eerlijk gezegd, wie wil er nou niet een lekker ruikend riool?
Een duurzame toekomst ruikt lekkerder dan je denkt
Of ‘eau de vetberg’ binnenkort bij Douglas of HEMA ligt? Dat zal nog wel even duren — de productie is voorlopig nog niet rendabel genoeg. Maar het idee geeft hoop én laat zien hoe out-of-the-box denken kan leiden tot oplossingen voor hardnekkige problemen. De klimaatcrisis vraagt om lef en bizarre ideeën — uitgerekend een vetberg kan zomaar de inspiratiebron zijn voor de oplossing van morgen.
Toch bijzonder: waar we vroeger onze neus voor omhoog zouden halen, wordt nu het ingrediënt voor een schone(re) toekomst. Mocht u ooit bij Waternet een subtiele dennengeur ruiken — dan denkt u wellicht terug aan professor Wallace en zijn opmerkelijke parfum-revolutie. Ik moest zelf al twee keer extra spoelen na het schrijven van dit artikel.
