Astronomen staan in 2025 opnieuw versteld door verrassende onthullingen over Fast Radio Bursts (FRB’s) — geheimzinnige, krachtige radioflitsen uit de kosmos. deze kortlevende, maar ongelooflijk energierijke signalen fascineren wetenschappers al jaren. Dankzij recente waarnemingen is weer een stukje van de puzzel gelegd, al blijven de grootste antwoorden uit.
Wat zijn FRB’s eigenlijk?
Heeft u het nieuws rondom ruimtetelescoopprojecten gevolgd? Grote kans dat u de term Fast Radio Burst (FRB) heeft voorbij zien komen. in een fractie van een milliseconde produceren deze kosmische radiopulsen evenveel energie als onze zon in een heel jaar. Ze komen uit het diepe universum — en niemand weet precies waarom.
Sommige FRB’s laten zich slechts eenmalig horen, terwijl anderen, “repeaters” genaamd, herhaaldelijk signalen uitzenden — een soort buitenaardse morsecode. Sinds hun ontdekking in 2007 zijn wereldwijd honderden uitbarstingen geregistreerd. Toch kunnen we, met huidige technieken, slechts een beperkt aantal naar hun bron herleiden.
Nieuw onderzoek, nieuwe verrassingen (en ‘klanken’!)
Onderzoekers, waaronder dr. Sofia Sheikh van het SETI Institute, deden baanbrekend werk met de vernieuwde Allen Telescope Array (ATA). Ze observeerden ruim 541 uur onafgebroken FRB 20220912A — een zogeheten repeater die zich niet aan voorspelbare patronen houdt.
Het leverde 35 afzonderlijke radioflitsen op, met een opvallende wending: voor het eerst zagen ze dat de frequentie van de uitbarstingen langzaam daalde. de ontdekking kreeg een ludieke twist toen de signalen werden vertaald naar xylofoonklanken — een beetje zoals het ruimteschipconcert uit “Close Encounters of the Third Kind.”
Wat moeten we hiermee?
Toch, ondanks deze ‘muzikale’ vondst, bleef het team voorzichtig met conclusies. FRB 20220912A laat zich niet vangen in een vast patroon, wat de onvoorspelbaarheid van deze radiopulsen onderstreept. Nieuwe meetmethoden kunnen dus wel verrassende geluiden aan het licht brengen — antwoorden blijven nog even uit.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we nog steeds niet exact weten wat FRB’s veroorzaken. Theoretisch wijzen veel onderzoekers richting extreme objecten zoals magnetars — neutronensterren met een bizar krachtig magneetveld. Maar geen enkel model verklaart álle waargenomen verschijnselen.
Hoe nu verder? En waar moet u op letten?
Nieuwe telescopen als de ATA en de Nederlandse LOFAR (met veldstations vlakbij Exloo) helpen bij internationale doorbraken. Voor wie het wil volgen: let de komende jaren vooral op nieuwsupdates uit Groningen en Dwingeloo. De meest recente ‘waauw’-bron? In oktober 2024 werd FRB 20220610A ontdekt — een uitbarsting van 8 miljard jaar oud, zo krachtig dat onze zon daar dertig jaar over zou doen.
- Zelf luisteren? Sommige universiteiten organiseren publieke luistersessies tijdens ‘Sterrenkijkavonden’. Ook leuk met het gezin.
- Meer weten? Blijf het nieuws volgen bij NRC of NPO Science. De ontwikkelingen gaan elk kwartaal een stapje verder.
- Op je telefoon? Download de app “Universum Nu” — perfect voor fans die realtime mee willen beleven.
Een mysterie om te delen
Het universum laat zich niet zomaar in kaart brengen — en dat maakt het voor veel Nederlandse astronomen juist zo boeiend. FRB’s zijn ondertussen het favoriete mysterie van de radioastronomie en zetten onderzoekers wereldwijd op scherp. Wie weet komt de volgende doorbraak wel uit onze eigen achtertuin.
