Wonen in de voorstad klinkt ideaal — meer ruimte, rust en frisse lucht. Groene wijken met gazons, kinderboerderijen en parken trekken veel gezinnen: het oogt veilig en draagt positief bij aan je gezondheid. Totdat je ontdekt dat een ongenode gast je nieuwe buurt minder onschuldig maakt dan het lijkt.
Sommige kruiperige indringers — vooral teken — zijn niet alleen dragers van ziektes, maar kunnen zelfs een zeldzame allergie voor rood vlees veroorzaken. Klinkt bizar? Toch is dit in Nederland in 2025 verrassend actueel.
Bepaalde tekensoorten kunnen het zogenaamde alpha-gal-syndroom (AGS) veroorzaken. Dit is een allergische reactie, soms levensbedreigend, op onder andere rundvlees, varkensvlees en lamsvlees.
Onderzoekers van de Universiteit van North Carolina stelden onlangs vast dat de kans op AGS hoger is in groene, parkachtige voorsteden — precies de plekken waar veel Nederlandse gezinnen gaan wonen. Hun kaart met meer dan 400 bevestigde AGS-gevallen maakt indruk.
Sinds het eerste geregistreerde geval in het zuidoosten van de VS in 2009, is het aantal diagnoses fors toegenomen: van 24 in 2009 naar meer dan 34.000 gevallen, aldus het vakblad PLOS Climate. AGS is daardoor de belangrijkste oorzaak van allergieën die op latere leeftijd ontstaan — met een positief testpercentage van boven de 30%.
Teken brengen via hun speeksel een suikermolecuul over — alpha-gal — dat ook in rood vlees voorkomt. Krijgt u een beet, dan kan uw immuunsysteem rood vlees ineens als ‘gevaar’ zien. Het gevolg: allergische symptomen als huiduitslag, misselijkheid, benauwdheid, lage bloeddruk of heftige vermoeidheid. Ernstige gevallen vereisen onmiddellijke medische hulp.
Het zijn vooral ‘lone star’ teken die verantwoordelijk zijn voor dit syndroom, maar ook hertenteken kunnen de boosdoener zijn. In Nederland zijn teken vooral te vinden in de Veluwe, het Gooi en bosrijke regio’s van Brabant en Drenthe. Let extra op in natuurgebieden met hoge, vochtige begroeiing, waar reeën, muizen en vogels samenkomen.
Modellen van de UNC tonen aan dat het risico op AGS in voorsteden met grote groenstroken of gemengde bossen het grootst is. Teken houden van warme, vochtige plekken, en duiken graag op in hoog gras of struiken waar ze gemakkelijk op voorbijgangers — mens of dier — overstappen.
Wat betekent dit voor Nederland? Ook hier groeit het aantal meldingen van tekenbeten en vleesallergieën, al is het exacte aantal lastig vast te stellen. AGS wordt nog te weinig herkend en gemeld door huisartsen — tijd voor meer bewustzijn dus. Vooral omdat de klachten meteen kunnen toeslaan na een barbecue, festival of picknick in het park.
Zo voorkomt u een tekenbeet in het groen
Het tekenseizoen loopt in Nederland doorgaans van maart tot en met november, met een piek in mei, juni en september. Gemeentes als Amersfoort, Ede en zelfs delen van de Randstad rapporteren jaarlijks duizenden bijtincidenten. Wat kunt u zelf doen?
- Draag bedekkende kleding in het bos: dus een pet, lange mouwen en broeken. Stop uw broekspijpen in hoge sokken (ja, het oogt dubieus, maar is effectief!).
- Kies voor lichte kleding. Zo ziet u teken sneller zitten.
- Gebruik een insectenwerend middel op uw huid en kleren, bij voorkeur met DEET.
- Check uzelf, uw kinderen én huisdieren direct na een wandeling.
- Was buitenspullen en kleding op 60º — of doe ze even in de droger — om mogelijke teken direct te doden.
- Douche zo snel mogelijk na thuiskomst, bij voorkeur binnen twee uur.
- Ziet u een teek, verwijder deze dan met een speciale tekentang of gewoon een pincet. Stop de teek in een dicht plastic zakje of bakje en leg ‘m in de vriezer — handig als u later klachten krijgt.
- Desinfecteer altijd het beetplekje grondig met alcohol of zeep.
- Let op mogelijke klachten in de dagen na een beet: vermoeidheid, tintelingen, koorts, huiduitslag of pijn in gewrichten. Raadpleeg direct uw huisarts bij twijfel.
Kortom: wonen in het groen heeft z’n prijs, maar als u alert bent op teken en tijdig handelt, is de kans op een vleesallergie minimaal. En mocht u deze zomer naar het Amsterdamse Bos of de Utrechtse Heuvelrug gaan — neem dan voor de zekerheid een pincet mee in uw tas of fietstas. Dat is geen overbodige luxe in 2025.
