Het is een bekend fenomeen: u dommelt bijna weg en opeens maakt uw lichaam een onverwachte schokbeweging — soms voelt het zelfs of u valt uit bed. Misschien overkomt het u maar zelden, misschien bijna elke nacht. Maar waar komt deze ‘hypnische schok’ of ‘inslaapstuip’ eigenlijk vandaan?
Het mysterie van de inslaapschok: wat gebeurt er in uw brein?
De afgelopen jaren is de ‘hypnische schok’ regelmatig besproken, niet alleen op social media zoals TikTok, maar ook in wetenschappelijke artikelen. De neuroloog en pijnspecialist Dr. Kunal Sood uit Maryland deelde onlangs zijn inzichten. Volgens hem is het een kwestie van verwarring in ons brein. Op het moment dat uw spieren ontspannen, denkt uw hersenen soms dat u aan het vallen bent – en stuurt vervolgens een signaal om u zelf te beschermen. Daarom maakt uw lichaam een korte, heftige beweging: een soort interne veiligheidsreflex.
Hoe vaak komt het voor? Veel vaker dan u misschien denkt
Volgens een recent rapport van de Cleveland Clinic maken maar liefst 70% van de mensen weleens een hypnische schok mee. het is dus allesbehalve zeldzaam — sterker nog, waarschijnlijk kunt u straks op het werk aan uw collega’s vragen wie het herkent.
Het officiële wetenschappelijke label voor deze bewegingen is ‘slaap-myoclonus’ — een plotselinge, onvrijwillige samentrekking van één of meerdere spieren tijdens de overgang naar de slaap.
Waarom trilt of schokt u juist als u bijna slaapt?
Dat zit zo: de inslaapschok gebeurt meestal helemaal aan het begin van de slaap, in de lichte slaapfase waarin u nog niet helemaal ‘weg’ bent. Tijdens deze overgangsfase verwarren uw hersenen de ontspanning van uw spieren soms met een alarmsignaal. U slaapt licht, bent lichamelijk ontspannen, maar uw brein controleert of alles nog veilig is.
- Uw hersenen sturen dan uit voorzorg een signaal naar uw spieren.
- Het doel? Zorgen dat u alert blijft op mogelijke ‘gevaarlijke’ situaties — evolutionair gezien niet eens zo gek.
Eigenlijk is het dus pure biologie, met een vleugje overbezorgdheid van uw brein.
Wanneer is het reden tot zorg?
In de meeste gevallen zijn hypnische schokken onschuldig. Ze worden versterkt door stress, cafeïne, alcohol en slaaptekort. Heeft u er af en toe last van? Niets aan de hand. Maar wanneer het schokken samen gaat met andere klachten, zoals spierschokken overdag of slaapproblemen, overleg dan eens met uw huisarts.
Wat kunt u zelf doen om de schokken te verminderen?
- Beperk cafeïne en alcohol in de avonduren, zeker na 20:00.
- Zorg voor een rustig slaapritme — probeer zoveel mogelijk rond dezelfde tijd naar bed te gaan.
- Minder stress werkt echt: een korte wandeling door het Vondelpark of meditatie (Headspace, iemand?) kan wonderen doen.
- Gebruik geen schermen kort voor het slapengaan — uw brein blijft dan actiever.
Volgens Dr. Reena Mehra van de Cleveland Clinic kan het aanpassen van uw lifestyle echt verschil maken. “Door triggers te beperken, verbetert u de slaapkwaliteit en neemt het aantal hypnische schokken meestal af,” aldus Mehra.
Hoe werken neurotransmitters bij dit proces?
Uw zenuwcellen communiceren dankzij neurotransmitters — chemische boodschappers. Die sturen kleine impulsjes van het ene neuron naar het andere, waardoor uw spieren kunnen reageren. Kleine storingen in die ‘receptoren’ kunnen bijdragen aan spierschokken, hoewel dat gelukkig relatief zeldzaam is.
Samengevat: bijna iedereen schokt af en toe
Het goede nieuws: een inslaapschok is zelden ernstig en zegt meestal niets over uw gezondheid. Zeker in de Haagse stadsdrukte van 2025, waar stress en cafeïne nooit ver weg zijn, is het bijna normaal te noemen. Dus de volgende keer dat u ‘valt’ precies als u inslaapt — geen stress: uw lijf beschermt u gewoon.
Slaapt u beter na het lezen? Wij hopen van wel — en delen mag altijd!
